Wektory temperatury, ich znaczenie i konfiguracja

Czujnik cieczy chłodzącej w instalacji LPG

Rola czujnika temperatury cieczy chłodzącej silnika jako elementu instalacji gazowej często jest sprowadzana do prymitywnej kontroli momentu przełączenia na zasilanie gazem. Oczywiście jest za to odpowiedzialny, ale to w zasadzie najmniej istotne z jego zadań. Dość powiedzieć, że w przypadku jego uszkodzenia mechanicznego, braku, czy też urwania przewodu – jego rolę w tym zakresie przejmuje po prostu czujnik temperatury gazu.

fot. gazeo.pl Czujnik temperatury cieczy chłodzącej stosowany w samochodowych instalacjach gazowych Grupy Landi Renzo

Jakie zatem są główne zadania czujnika temperatury cieczy chłodzącej?

Zadaniem czujnika temperatury cieczy, a raczej informacji z niego pozyskanych jest ciągła kontrola nad pewnym i kompletnym procesem spalania mieszanki gazowo-powietrznej we wszystkich stanach pracy silnika.

Często spotykamy się z sytuacją, że widząc odbiegającą od nominału korektę paliwową podczas pracy na gazie mniej wprawni diagności gazowi rzucają się od razu do poprawek wykonywanych na głównej mapie współczynników pomijając kompletnie informację o stanie cieplnym silnika (rzeczywistym, bądź tym zmierzonym).

Powody złego pomiaru temperatury cieczy chłodzącej w instalacji LPG

Pamiętajmy, że temperatura może być zmierzona źle, bo na przykład:

• czujnik jest uszkodzony mechanicznie,
• przewód jest uszkodzony, bądź naderwany,
• czujnik jest zamontowany na wyjściu cieczy z reduktora, więc temperatura cieczy – "oddana reduktorowi" dla odparowania gazu – jest niższa niż w rzeczywistości.

Interpretacja pomiaru temperatury cieczy chłodzącej

Za interpretację wskazań czujników temperatury cieczy odpowiedzialne są tzw. wektory temperatury, które z kolei mają bezpośredni wpływ na procentową korekcję mapy współczynników gazowych, a więc w efekcie – na dostarczenie do komór spalania uboższej bądź bogatszej mieszanki gazowo-powietrznej.

Ktoś powie, "Ale my korzystamy z czasów wtrysku benzyny, które już są korygowane o wektory temperatury przez ECU’".

Oczywiście! Trzeba jednak rozważyć kwestię samej benzyny, jej stałej i zdyscyplinowanej struktury, przewidywalnej palności zależnie od temperatury i ciśnienia, etc.

W przypadku mieszanki LPG o różnym składzie, zanieczyszczeniu, bardzo podatnej na zmiany temperatury i ciśnienia – potrzebujemy dodatkowej korekcji w postaci wspomnianych wektorów.

Wektory przedstawiane są w formie tabeli przyporządkowania temperatury (górny wiersz) i korekcji całości mapy współczynników o daną wartość procentową (dolny wiersz).

Przykład z sytemu Omegas Direct:

fot. Landi Renzo PolskaTabelaryczne przedstawienie wektorów temperatury w instalacji Omegas Direct

Jeśli zakresy temperatur, albo odstępy między owymi zakresami wymagają zmiany, wystarczy kliknąć dwa razy w wymagany wiersz i pojawi się tabela pozwalająca na personalizację zakresów zależnie od potrzeb danego silnika.

Jeśli natomiast chcemy zmodyfikować korekcję mapy, bo np. od 30 do 40ºC temperatury cieczy mieszanka jest zbyt bogata (a na przedstawionym przykładzie korekcja wynosi -6%) wystarczy kliknąć w tą wartość i wprowadzić wyższą (np. -10%), zweryfikować reakcję systemu sprawdzając korekty paliwowe short i long trim (krótko i długoterminowa) i tak aż do skutku.

fot. Landi Renzo PolskaWektory temperatury w instalacji Omegas

fot. Landi Renzo PolskaWektory temperatury w instalacjach Lovato

Podobne ustawienia znajdziemy także w pozostałych produktach Grupy Landi Renzo, czyli:

• instalacjach Landirenzo Omegas,

• instalacjach Lovato,

• instalacjach Emmegas.

fot. Landi Renzo PolskaWektory temperatury w instalacjach Emmegas

Dopóki silnik nie jest całkowicie nagrzany, czyli korekcja od temperatury cieczy chłodzącej nie jest równa zeru – żadne korekty na mapie współczynników nie powinny być dokonywane.

Korekcja względem temperatury gazu

Jak widać wektor od temperatury cieczy (bądź silnika, zależnie od podłączenia) nie jest jedyną wartością korygującą nastawy mapy w czasie rzeczywistym.

Nie mniej ważnym wektorem jest korekcja o temperaturę gazu. W niskich temperaturach jest on niekompletnie odparowany, natomiast gorący traci własności palne i staje się niejako mniej kaloryczny. Proszę zwrócić uwagę na ten wektor zwłaszcza w silnikach, gdzie w trosce o krótkie rurki doprowadzające gaz wtryskiwacze gazowe są zamontowane bardzo blisko głowicy, w naturalny sposób ogrzewając także dostarczony do spalenia gaz.

Jeśli mocno nagrzany silnik ma tendencję do pracy na mieszankach ubogich pierwszym podejrzanym jest źle skonfigurowany wektor od temperatury gazu, który powinien być skorygowany analogicznie do swojego "wodnego" odpowiednika.

Teraz trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie:

• Czy wiarygodność i liniowość pomiaru czujnika temperatury cieczy (w porównaniu ze wskazaniem temperatury silnika odczytanej testerem OBD) jest istotna dla bezawaryjnego działania systemu gazowego?

Na pewno nie przeszkadza, ale odpowiednio skonfigurowany wektor temperatury (na podstawie informacji odczytanych z czujnika przez system gazowy) z łatwością niweluje wszelkie niedociągnięcia. Pozostaje jedynie określenie temperatury przełączenia na gaz w oparciu o odczyt czujnika temperatury, biorąc pod uwagę jego ewentualne przekłamanie względem pomiaru temperatury silnika dostępnego w danych OBD.

Niniejsze opracowanie ma pozwolić instalatorowi, diagnoście świadomie zapanować nad procesem spalania w każdym stanie cieplnym silnika, nie bacząc na różne typy, oporności i charakterystyki stosowanych czujników temperatury cieczy.

We wszystkich typach instalacji gazowych Grupy Landi Renzo kładziony jest bardzo duży nacisk na efektywne działanie wektorów, ich szybki czas reakcji i łatwość konfiguracji. Pozostaje z tego świadomie skorzystać. Liczę, że powyższy materiał rozwieje wszelkie wątpliwości na ten temat.