Wywiad z Ewą Abramiuk-Lete z Liquid Gas Europe

gazeo.pl.: Jaka jest rola Liquid Gas Europe i Kongresu ELGC w propagowaniu stosowania LPG jako ekologicznego nośnika energii w różnych gałęziach gospodarki?

Ewa Abramiuk-Lete.: Liquid Gas Europe to europejskie stowarzyszenie branżowe, które reprezentuje cały łańcuch wartości sektora gazu płynnego. Gazy płynne, najczęściej wykorzystywane na obszarach pozbawionych dostępu do infrastruktury dystrybucyjnej, obejmują nie tylko tradycyjne LPG, ale także zielone gazy takie jak bioLPG czy odnawialny dimetyloeter (rDME). Stworzenie bezpiecznego, stabilnego otoczenia regulacyjnego jest kluczową częścią naszej misji, gdyż gazy płynne to jeden z ważnych elementów przyczyniających się do sprawiedliwej transformacji energetycznej dla konsumentów nie mających dostępu do sieci gazowych, w regionach wiejskich czy też w transporcie.

Angażujemy się w różne inicjatywy na poziomie Unii Europejskiej. Jesteśmy członkiem grup w obrębie instytucji europejskich oraz blisko współpracujemy z zainteresowanymi stronami z branży w zakresie kluczowych wyzwań regulacyjnych. Stowarzyszenie zajmuje się w szczególności pracami technicznymi związanymi z transportem gazu płynnego oraz pracami nad europejską standaryzacją.

Liquid Gas Europe co roku organizuje największe i najbardziej prestiżowe wydarzenie dla branży gazu płynnego, Europejski Kongres Gazu Płynnego (ELGC), który oferuje uczestnikom wyjątkowe możliwości biznesowe. Przez lata Kongres stanowił dla profesjonalistów z branży kluczową platformę do dyskusji, tworzenia sieci kontaktów i dzielenia się pomysłami na temat najnowszych osiągnięć i istotnych wyzwań w tej dziedzinie. Wydarzenie gromadzi przeszło 1400 uczestników z ponad 60 krajów, a na targach można spotkać ponad 100 wystawców z Europy i nie tylko. Kongres zapewnia wiele nowych możliwości biznesowych i współpracy w branży. Uczestnicy mają możliwość wystawienia swojej firmy na targach, wzięcia udziału w konferencji i warsztatach a także udziału w spotkaniach networkingowych.

W 2024 roku Europejski Kongres Gazu Płynnego odbędzie się w dniach 18-20 czerwca we Francji, w mieście Lyon. Z radością informujemy również, że w 2025 roku Kongres odbędzie się w Polsce.

Dlaczego LPG jako paliwo silnikowe nie może przebić się w przemyśle motoryzacyjnym jako tani, dostępny i ekologiczny sposób zasilania pojazdów, a promowane są abstrakcyjne rozwiązania w postaci napędów elektrycznych?

Samochody osobowe odpowiadają za 12% całkowitej emisji CO₂ w Unii Europejskiej i są największym źródłem zanieczyszczenia powietrza w miastach. Aby sprostać temu wyzwaniu należy rozważyć i wspierać wszystkie rozwiązania niskoemisyjne.

Autogaz, zasilający pojazdy napędzane gazem płynnym LPG, jest jednym z najbardziej dostępnych, niezawodnych i natychmiastowych rozwiązań pomagających w walce z emisją CO₂ i zanieczyszczeń powietrza, W porównaniu z benzyną gaz płynny emituje do 21% mniej CO₂, 62% mniej tlenków azotu (NOx) i 90% mniej cząstek stałych (PM). W porównaniu do oleju napędowego LPG emituje o 96% mniej NOx i 92% mniej PM.

W obliczu niedawnego kryzysu energetycznego w 2022 r., ekologiczne i ekonomiczne walory autogazu zostały dostrzeżone przez konsumentów, kiedy to w wielu krajach nastąpił silny wzrost sprzedaży. Na przykład sprzedaż wzrosła o prawie 70% we Francji, 45% w Czechach, około 25% w Hiszpanii i na Łotwie oraz o 20% w Norwegii i Portugalii. Autogaz jest najpopularniejszym paliwem alternatywnym w Unii i może już dziś poprawić jakość powietrza.

Autogaz powinien być lepiej rozpoznawalny przez legislacje jako czystsza alternatywa, także w Polsce. Nie jest zrozumiała koncentracja legislatorów tylko na jednej z technologii dekarbonizacji transportu – samochodach elektrycznych. Nie budzi wątpliwości, że elektryfikacja transportu to ważne narzędzie poprawy jakości powietrza, jednak nie jest to rozwiązanie dla wszystkich – tak ze względu na cechy użytkowe, jak i ze względu na koszt takich pojazdów.  Dlatego ważne jest, żeby konsumenci mieli wybór technologii i paliw, które są przyjazne dla środowiska, a jednocześnie są ekonomiczne. Liquid Gas Europe wraz z partnerami i przedstawicielami branży prowadzi szereg działań na poziomie europejskim i rynków lokalnych, aby świadomość ta wśród politycznych decydentów stała się jak największa.

Czy zakaz importu LPG z Rosji może w istotny sposób zaburzyć rynki gazu płynnego w państwach Europy Środkowej i Wschodniej oraz mieć realny wpływ na cenę tego paliwa i w związku z tym opłacalność stosowania gazu płynnego?

Według Europejskiego Raportu Statystycznego Gazu Płynnego 2023 autorstwa Argus Media, 46% importu LPG do UE pochodzi z USA, 19% z Afryki Północnej, 18,4% z Norwegii i tylko 13,4% z Rosji. Dużo bardziej złożona jest oczywiście sytuacja w Polsce, gdzie według Polskiej Organizacji Gazu Płynnego (POGP), kierunek rosyjski w 2023 roku odpowiadał za około 50% całkowitego importu LPG.

Choć w tym roku poziomy importu rosyjskiego LPG spadną, a od 2025 roku zostaną całkowicie zatrzymane, to będzie on zastępowany LPG produkowanym w rafineriach oraz importem z innych, niż rosyjski kierunków. Ze względu na podwójne pochodzenie – gaz pozyskany ze źródeł gazu ziemnego lub otrzymany w rafineriach z przeróbki ropy naftowej – dostawy LPG nie są uzależnione od dostępności jednego źródła. Co więcej, dzięki istnieniu wysoce płynnego międzynarodowego rynku handlowego, europejskie LPG posiada geograficznie zdywersyfikowany łańcuch dostaw.

Ten zróżnicowany łańcuch dostaw jest jedną z mocnych stron europejskiego przemysłu LPG i tak pozostanie w przyszłości.

Jeśli chodzi o cenę, LPG jest w dalszym ciągu bardzo przystępną i opłacalną opcją dla wielu rynków, na których nie ma LPG z Rosji i nie sądzę by miało się to zmienić w przyszłości.

Dlaczego w Polsce, która jest potęgą autogazu nie ma preferencji dla samochodów zasilanych LPG, podczas gdy w wielu innych europejskich krajach paliwo to jest traktowane jako ekologiczne i w rozmaity sposób wspierane? Czy to oznaka słabości branży LPG w Polsce czy ograniczonego zainteresowania władz tym paliwem?

Zalety gazów płynnych są powszechnie dostrzegane przez polskich konsumentów. Polski segment autogazu, nawet w czasie pandemii, nadal rósł, w 2022 roku o 3,5%. Po polskich drogach jeździ około 3 mln samochodów zasilanych autogazem, co czyni ten rynek największym obok Włoch w Unii Europejskiej. Przy takiej skali trudno mówić o słabości branży.

Przy odpowiednim otoczeniu legislacyjnym, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, autogaz może mieć równe szanse z innymi źródłami paliw i znacząco pomóc w obniżeniu emisji. Właśnie dlatego Liquid Gas Europe angażuje się w prace techniczne na poziomie europejskim i światowym oraz ściśle współpracuje z kluczowymi stronami w branży. Chcielibyśmy zapewnić wszystkim europejskim konsumentom sprawiedliwą transformację, dzięki czemu zrównoważone, alternatywne rozwiązania transportowe będą dostępne i niedrogie.

Czy upowszechnienie LPG ze źródeł odnawialnych w istotny sposób może przyczynić się do zmiany postrzegania LPG jako paliwa jeszcze bardziej ekologicznego i jak mówią niektórzy "czystszego" pod względem emisyjnym niż energia elektryczna?

Odnawialne gazy płynne są realnym rozwiązaniem problemu neutralności klimatycznej Europy i mam nadzieję, że wkrótce dowie się o tym więcej osób. Obejmują one odnawialny gaz płynny (propan) i dimetyloeter (rDME).

"Zielony" propan jest produkowany z surowców odnawialnych i organicznych co może, w zależności od surowca użytego do jego produkcji, zmniejszyć ślad węglowy LPG o nawet 80%. Chemicznie identyczny z konwencjonalnym LPG, odnawialny propan ma te same właściwości. Można go w dowolnym stopniu mieszać z LPG i nadal stosować w istniejącej infrastrukturze. Oznacza to, że dystrybutorzy i konsumenci nie muszą zmieniać ani modernizować swoich urządzeń, aby przejść na alternatywne rozwiązanie w zakresie energii odnawialnej.

Dimetyloeter (rDME) jest paliwem gazowym wytwarzanym z szerokiej gamy surowców odnawialnych, w tym odpadów. Paliwo to może zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych nawet o 85% w porównaniu z olejem opałowym czy napędowym. Ponadto rDME zapewnia zerową emisję sadzy, zerową emisję SOx i NOx, wpływając na poprawę jakości powietrza.

Odnawialne gazy płynne już dziś są w rosnących ilościach dostępne na rynku europejskim. Można je "dodać" do istniejących łańcuchów dostaw i wykorzystywać w istniejących urządzeniach grzewczych lub samochodach obecnych konsumentów, przechowywać w istniejących zbiornikach i butlach gazowych oraz transportować przy użyciu istniejącej infrastruktury i wykwalifikowanej siły roboczej.

Jeżeli będą one wspierane ramami regulacyjnymi promującymi działalność badawczo-rozwojową i dalsze środki produkcji, mogą one stanowić długoterminową, opłacalną ścieżkę redukcji emisji dwutlenku węgla i substancji zanieczyszczających powietrze z sektorów trudnych do dekarbonizacji, takich jak transport i ciepłownictwo w obszarach wiejskich. Obecnie dostępne, odnawialne gazy płynne pozwalają sprostać wyjątkowym wyzwaniom stojącym przed społecznościami wiejskimi a zarazem stawić czoła wyzwaniu dekarbonizacji.

Jaka może być rola rDME na rynku gazu płynnego?

rDME to ekologicznie spalające się, zrównoważone paliwo wytwarzane z różnych surowców, takich jak odpady, biomasa lub biogaz, które może emitować nawet o 85% mniej CO₂ w porównaniu z olejem grzewczym czy napędowym (diesel). Jak już wspomniałam, jest chemicznie podobny do LPG, dzięki czemu można go mieszać z LPG w istniejących łańcuchach dostaw aż do 20%. Może także poprawić jakość powietrza w porównaniu do innych paliw kopalnych, poprawiając tym samym dobrobyt społeczności lokalnych.

W ostatnich latach moce produkcyjne rDME stale rosną, a prognoza produkcji ma osiągnąć ponad 60 000 ton rocznie do 2026 r. z nieco poniżej 4 000 ton rocznie w 2022 r. W połączeniu z LPG, lub sam rDME ,może odegrać znaczącą rolę w dekarbonizacji. Jego rola jest stopniowo doceniana na poziomie krajowym, podobnie jak w Wielkiej Brytanii, gdzie w rządowym raporcie dotyczącym strategii dotyczącej biomasy uznano korzyści wynikające z zastosowania DME w dekarbonizacji ogrzewania.

Firmy w dalszym ciągu ogłaszają nowe plany dotyczące produkcji rDME, takie jak współpraca firmy Dimeta z kanadyjską firmą zajmującą się biopaliwami Enerkem w celu budowy zakładów o wydajności 165 000 ton rocznie w Europie i Ameryce Północnej. Dimeta nawiązała także współpracę z NextChem i MyRechemical w celu przekształcenia stałych odpadów komunalnych w metanol, a następnie w rDME. Oberon Fuels nawiązał współpracę z irlandzkim dystrybutorem LPG DCC Energy, aby produkować i sprzedawać odnawialny DME w Europie. To tylko kilka przykładów realizowanych inwestycji.

Jak będzie wyglądała przyszłość branż związanych z gazem płynnym ze szczególnym uwzględnieniem najważniejszej z naszego punktu widzenia branży autogazu?

Odnawialne gazy płynne, w tym odnawialny propan, a także odnawialny DME, stanowią obiecujące możliwości dla bardziej zrównoważonej przyszłości rynku grzewczego i transportu. Stanowią one rozwiązanie substytucyjne, które można zastosować w istniejącej już flocie samochodowej bez konieczności dokonywania jakichkolwiek dodatkowych modyfikacji. Powinno się je uznać za paliwa neutralne pod względem emisji CO₂ w odpowiednich aktach prawnych UE.

Już dziś dostępne są w coraz większych ilościach na rynku europejskim, a ich produkcja będzie w przyszłości nadal rosła. Globalne moce produkcyjne bioLPG  szacuje się obecnie na 200 000-250 000 ton rocznie. Według europejskiego raportu statystycznego Argus Media z 2023 roku, jeśli wszystkie obecnie planowane projekty zostaną wprowadzone na rynek, produkcja bioLPG może osiągnąć aż 625 000 ton do 2025 roku.

Obecnie krótkoterminowy wzrost uzysku bioLPG pochodzi głównie z hydrorafinacji olejów roślinnych (HVO) używanych do produkcji biodiesla, lub jest wytwarzane przy produkcji zrównoważonego paliwa lotniczego (SAF) bądź innych biopaliw. Stanowi to obecnie około 98% produkcji bioLPG.

Branża również  opracowuje i inwestuje w alternatywne ścieżki produkcji, które bezpośrednio przekształcają surowce w bioLPG, aby zwiększyć wydajność. Do 2025 r. wydajność bioLPG innego niż HVO (Hydrogenated Vegetable Oil) / SAF (Sustainable Aviation Fuel) powinna wzrosnąć ponad trzykrotnie do 77 000 t/rok.

Przemysł gazu płynnego jest na dobrej drodze, aby do roku 2050 stać się w 100% odnawialnym, a dzięki szerokiemu wsparciu politycznemu dla biopaliw rysuje się ekscytująca przyszłość dla odnawialnych gazów płynnych.

Dziękuję za rozmowę.